دیدن ناراحتی کودکان به اندازه ی کافی سخت هست ، اما سخت تر از این موقعیت، دیدن کودکی است که از شدت خشم و عصبانیت، خودش را میزند. عموما بچه ها وقتی خشمگین هستند دیگران را هدف قرار میدهند؛ اما گاهی اوقات پیش می آید که خشم شان را بر سر خودشان خالی کنند. اتفاق افتادن این موضوع، می تواند ترسناک باشد اما به این معنی نیست که سراسیمه شوید و تمرکز تان را از دست بدهید، در عوض در چنین شرایطی به زمان وقوع این اتفاق و نحوه ی انجام آن توجه داشته باشید و موقعیت را کاملا زیر نظر داشته بگیرید. به طور معمول، وقتی بچه ها بزرگ می شوند، این رفتار آسیب زننده را متوقف می کنند، اما همیشه اینگونه نیست و این رفتار ممکن است شبیه به یک عادت، ماندگار شود و شرایط را سخت و ناسالم کند. اگر میخواهید بدانید که در چنین شرایطی بهتر است چه کاری انجام دهید، این مقاله برای شماست.
دلایلی که کودکان نوپا خودشان را میزنند، چیست؟
یک کودک نوپا در بیان خواسته ها و نیازهای خود ناتوان است و از طرفی مدام در حال کاوش در محیط هست، کاوشی که گاهی با موفقیت و گاهی با شکست روبرو میشود و تمامی این موارد، موجب کج خلقی کودک می شود. همچنین تجربه ی احساس درد و داشتن روش های محدود برای این درد، میتواند دلیل دیگری باشد که کودک نوپا شروع به زدن خود میکند.
سرخوردگی:
اگر کودک نوپا آستانه ی تحمل کمی در برابر شکست ها و ناامیدی ها داشته باشد، ممکن است با زدن خود این آستانه ی کم را به نمایش بگذارد. اگر متوجه این موضوع شدید، به هر محرکی که منجر به عصبانیت می شود توجه کنید. شاید دلیل آستانه ی تحمل کم کودکتان این بوده است که به چیزی که واقعاً نیاز داشته نه گفتید، یا شاید خیلی خسته و گرسنه بوده است. شایع ترین علل کج خلقی در کودکان نوپا عبارتند از:
خستگی
گرسنگی
درد
بیماری
هنگامی که الگویی یا محرکی را تشخیص دادید که منجر به ضربه زدن کودک نوپا به خودش می شود، اینگونه می توانید اوضاع را کنترل و اتفاق افتادن این مسئله را محدود کنید.
درد
علت دیگری که موجب ضربه زدن کودکان نوپا به خود می شود می تواند این موضوع باشد که درگیر احساس درد هستند. به عنوان مثال، کودکان نوپایی که به کنار سر خود ضربه می زنند ممکن است دچار عفونت گوش شده باشند و یا کودکی که در حال دندان درآوردن است ممکن است برای مقابله با درد لثه، به خود ضربه بزند. گاهی اوقات، ضربه زدن می تواند برای کودک آراام بخش باشد و دردش را تسکین دهد، به همین منظور ازین دیدگاه نیز میتوانید به عنوان دلیل ضربه زدن کودک به خودش نگاه کنید، شاید کودک در حال درد کشیدن است و شما اطلاع ندارید.
چگونه کودکان نوپایی را که به خودشان ضربه می زنند را مدیریت کنیم؟
راه هایی که در ادامه به آنها میپردازیم میتوانند کمک کننده باشند تا اوضاع را مدیریت کنید و از آسیب زدن کودک به خودش جلوگیری کنید:
- یک محیط امن ایجاد کنید: وقتی بچه‌ها راه‌های متعددی برای آسیب رساندن به خود پیدا می‌کنند، مانند کوبیدن سرشان به دیوار، کاری که در زمان عصبانیت باید انجام شود؛ این است که آنها را از موقعیت آسیب زا دور کنید یا وسیله ی آسیب زننده را از دسترس خارج کنید. همچنین میتوانید برای خالی کردن خشم آنها، وسیله ی دیگری در اختیارشان قرار دهید، مانند یک خرس عروسکی برای فشار دادن یا یک فنجان آب برای نوشیدن.
- کمک کنید: برای مثال دست تان را دور بدن شان حلقه کنید و سخت در آغوش شان بگیرید، این کار موجب می شود تا کمی آرام گیرند و احساس آرامش کنند. هدف ازین کار، ایجاد محیطی امن و سرشار از عشق است تا درد و حس سرخوردگی کودک کاهش پیدا کند.
- از کلمات آرامش بخش استفاده کنید: به بچه ها بگویید که در امنیت کامل هستند و هر جایی که به شما احتیاج داشته باشند، شما آنجا خواهید بود. البته به خاطر داشته باشید، در شرایطی که کودک در حال آسیب زدن به خود است، دست از تلاش کردن برای استدلال و منطقی توضیح دادن بکشید، چرا که این کار جوابگو نیست و تمام تمرکز باید بر روی آرام کردن کودک باشد. هنگامی که این لحظه سپری شد، می توانید آموزش روش های سالم برای ابراز ناامیدی را برای کودک نوپا شروع کنید. ممکن است آموزش را با صحبت در مورد چگونگی شناسایی و بیان احساسات شروع کنید و بگویید: “من می تونم ببینم که واقعا عصبانی هستی.” وقتی بچه ها میبینند که شما ناامیدی یا عصبانیت آنها را تشخیص می دهید، ممکن است ضربه زدن به خود را متوقف کنند چرا که میدانند احساسات آنها دیده می شود. آموزش “اسم احساسات” می تواند اوضاع را بهتر کند چرا که کودک درک میکند که تنها با گفتن احساسی که دارد، میتواند توجه والدین را جلب کند و نیازی به آسیب زدن یا ضربه زدن به خود ندارد.
چه زمانی باید نگران باشید؟
هنگامی که کودکان نوپا به طور منظم به خود ضربه می زنند و مدام در حال تجربه ی احساس خشم و عصبانیت هستند، این عادت می تواند بسیار نگران کننده باشد و گاهی اوقات، خودآزاری ممکن است با اوتیسم یا ناتوانی ذهنی یا رشدی همراه باشد.
در ادامه به چند مورد اشاره خواهیم کرد و با مشاهده ی آنها حتما باید به یک درمانگر و متخصص کودک مراجعه کنید:
- نشانه های اوتیسم یا کم توانی ذهنی: کودکان مبتلا به اوتیسم علاوه بر ضربه زدن به خود، رفتارهای خودجرحی، نیشگون گرفتن، گاز گرفتن یا کوبیدن سر به دیوار را نیز از خود نشان می دهند و انجام این اعمال احساس آرامش در آنها ایجاد می کند.
- کودک شما به خود صدمه می زند (خود جرحی): زمانی که کودکان به خود آسیب فیزیکی وارد می کنند، این موضوع بسیار نگران کننده است و اگر این ضربه به حدی باشد که بدن شان زخم یا کبود می شود این موضوع حتما نیاز به پیگیری دارد.
- تاخیر گفتار: برای کودکان نوپا که کمی بزرگتر هستند، آسیب زدن به خود می تواند به دلیل تاخیر در گفتار باشد چرا که وقتی این تاخیر اتفاق می افتد، آنها نمیتوانند نیازهای خود را بیان کنند.
تمام مواردی که در بالا گفته شد، یک زنگ خطر بودند که باید به آنها توجه کنیم چرا که هر چه زودتر به این مسئله رسیدگی کنیم، هم خودمان و هم کودکمان آرامش خاطر بیشتری را تجربه خواهیم کرد.