فشار همسالان، مورد سو استفاده قرار گرفتن و مشکلات تحصیلی می توانند، استرس بالایی در نوجوانان ایجاد کنند و ریسک ابتلا به بیماری های جسمانی و روانی را افزایش دهند. نشانه های استرس در نوجوانان شبیه به آن چیزی نیستند که تصور میکنید یا انتظار دارید و این علائم می توانند طیف وسیعی از نشانه های جسمی تا ذهنی را در بر بگیرند. اگر شما نیز متوجه هر کدام ازین ۱۰ نشانه شدید، زمان آن فرا رسیده است که حتما با یک روانشناس و مشاور نوجوان، صحبت کنید.
یک) سردرد و معده درد
یکی از نشانه های ظاهری استرس بالا، معده درد و سردرد می باشد. شاید تا زمانی که استرس خود را به صورت نشانه های بدنی نشان ندهد، متوجه درگیری فرزندمان با اضطراب و استرس نشویم. اگر سردرد ها و معده درد ها، مکررا تکرار می شوند، بدون هیچ تعللی مشکل را جدی گرفته و هم با یک پزشک عمومی و هم با یک درمانگر نوجوان ویزیت شوید.
دو) مشکلات خواب
مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب میتواند دلیلی واضح بر حضور اضطراب و استرس باشد. یکی از علائم افسردگی این است که فرد، دچار مشکلات خواب می شود، یعنی یا خیلی زیاد می خوابد یا خیلی کم میخوابد، پس موضوع خواب بسیار حائز اهمیت است. خیلی اوقات خواب زیاد میتواند دلیلی برای فرار کردن از مشکلات باشد و خواب کم نیز هجوم افکار استرس زایی است که نمیگذارد فرد به خواب عمیق برود.
سه ) مشکلات تحصیلی
مشکلات مربوط به تکالیف مدرسه و نمرات، هم می تواند علت استرس و هم نتیجه آن باشند. اگر نمرات نوجوان شما نسبت به قبل کاهش پیدا کرده است، در مورد این موضوع با آنها صحبت کنید و اطمینان دهید به هیچ وجه آنها با نمراتشان تعریف نمی شوند.
چهار) افزایش تحریک پذیری
نوجوانان بخاطر ویژگی های رشدی سن نوجوانی و تغییراتی که در حال رخ دادن هستند، خیلی خوش رو نیستند اما نوجوانی که درگیر استرس است، بیش از حد معمول تحریک پذیر است. اگر نوجوان شما بر سر کوچک ترین مسائل واکنش اغراق شده نشان میدهد و بین واکنش او و موقعیت اتفاق افتاده تناسبی وجود ندارد، شاید باید این موضوع را تنها بداخلاقی تعبیر نکنید.
پنج) تغییراتی در اجتماعی بودن
استرس موجب می شود تا نوجوان، تنهایی را انتخاب کند و از جمع دور شود. زمان های طولانی در اتاق بودن و علاقه ای به صحبت نکردن با دیگران میتواند نشانه ای پر رنگ از حضور استرس در زندگی آنها باشد.
شش) مدام بیمار شدن
نوجوانانی که استرس زیادی را تحمل می کنند، عموما بیشتر از دیگران به سرماخوردگی و سایر بیماری های جسمانی مبتلا می شوند که این بیماری ها موجب غیبت آنها در مدرسه و کمرنگ شدن حضورشان در جمع می شود.
هفت) تغییرات منفی در رفتار
مشکلات رفتاری در نوجوانان اغلب (اما نه همیشه) ناشی از استرس هستند. در این سن ممکن است شاهد افزایش مشکلات رفتاری باشید، از فرار از مدرسه تا بحث و گفت و گوهای بی پایان!
هشت) مشکل در تمرکز
نوجوانی سنی سراسر فکر، دغدغه و چالش است و زیاد بودن این افکار می توانند ذهن نوجوان را بسیار درگیر کند. آنها ممکن است به راحتی حواس شان پرت شود و حین انجام تکالیف تمرکز بالایی نداشته باشند.
نه) حرفهای منفی
نوجوانان مضطرب از جملات منفی زیاد استفاده می کنند. برای مثال، یک نوجوان ممکن است جملاتی مانند «هیچ‌کس منو دوست نداره» یا «انگار هیچی درست پیش نمیره» زیاد استفاده کند. اگرچه این نوع ادبیات عموما بین نوجوانان شایع است اما نکته ی مهم میزان استفاده از آنها است، اگر میبینید فرزند شما بیش از حد نگاه منفی به مسائل دارد، شاید لازم باید با روانشناس نوجوان صحبت کنید.
ده) مدام مضطرب بودن:
نوجوانان استرسی اغلب نگران تمام چیزهای بد و ناراحت کننده ای هستند که احتمال می دهند اتفاق بیوفتند و یا نگران این هستند که دیگران در مورد آن چه فکری می کنند؟ اگر نوجوان شما بیش از حد معمول نگران است، در نظر بگیرید که حتما استرسِ موضوع یا مسئله ای را دارد.
چه زمانی باید کمک حرفه ای بگیرید و به روانشناس مراجعه کنید؟
بسیاری از نوجوانان نمی توانند بگویند که: من استرس دارم، به همین خاطر اینطوری رفتار میکنم. پس چطور می توان با آنها صحبت کرد و تشویق شان کنیم تا برای کنترل و مدیریت استرس، با درمانگر صحبت کنند؟ اگر فکر میکنید که نوجوانتان با استرس دست و پنجه نرم می‌کند، در قدم اول با خودشان صحبت کنید، سعی نکنید تا نگرانی های آنها را تقلیل دهید، اگر موضوعی موجب استرس در آنها شده پس برای آنها مهم است و باید به ان اعتبار داد. به هیچ وجه دست به مقایسه نزنید، بلکه تنها شنونده و حامی باشید، این مهم ترین کاری هست که میتوانید انجام دهید.
اگر اضطراب و استرس موجب نقص عملکردی و رنجش و آزار شده است، حتما باید با درمانگر صحبت کنید، همانطور که اشاره شد، درد و رنج نوجوان را تقلیل ندهید و با جملاتی مانند؛ همه نوجوون ها همینن! ویژگی این سن همینه دیگه و…. شرایط را طبیعی جلوه ندهید. تحمل درد هیچگاه طبیعی نیست و باید در پی درمان آن بود. گاهی اوقاتی بی توجهی به مشکل موجب می شود تا آن درد تبدیل به عادت شود و نوجوان فکر کند که زندگی واقعا همین هست و او محکوم به زندگی کردن با ناراحتی است!
زنگ خطر!
در انتخاب یک درمانگر متخصص و حرفه ای، بسیار حساس باشید و تلاش کنید تا درمانگری را پیدا کنید که فکر میکنید فرزند شما با او ارتباط خوبی خواهد گرفت. یک درمانگر حرفه ای راز دار است و به هیچ عنوان قرار نیست تا بعد از جلسه به شما بگوید که فرزندتان چه گفته است، پس چنین انتظاری از یک درمانگر نداشته باشید و زمانی در جلسات حضور پیدا کنید که از شما خواسته می شود. خاطرتان باشد ایجاد رابطه ی درمانی بین مراجع و درمانگر، پروسه زمانبری است، پس با دخالت کردن در رابطه ی بین نوجوان و درمانگر این اعتماد را از بین نبرید و اجازه دهید تا جلسات پیش بروند. اگر خودتان نیز به خاطر شرایط، استرس زیادی را تحمل میکنید، شاید بهتر است با یک درمانگر فردی صحبت کنید.