هر یک از ما آگاه هستیم که هیچ پدر و مادر کاملی وجود ندارد اما راه هایی وجود دارند که با کمک آنها میتوان تبدیل به یک والد فوق العاده شد. پس از سالها تحقیق و مطالعه، روانشناسان خانواده به مواردی دست پیدا کرده اند که سازنده ی یک والد فوق العاده هستند. در این مقاله قصد داریم تا به 50 مورد از مهم ترین موارد بپردازیم و تبدیل به یک والد ویژه و خاص برای کودکمان شویم. ابتدا بحث را با اصلی ترین عوامل شروع میکنیم، سپس در مورد زیرمجموعه های هر یک مفصل صحبت خواهیم کرد. روانشناسان کودک و نوجوان می گویند، برای اینکه یک والد خوب و کافی باشید، باید:
- حد و مرز تعیین کنید.
- با فرزندتان زمان باکیفیت بگذرانید.
- الگوی خوبی باشید.
- کودک خود را تحسین کنید.
- به خودتان اعتماد کنید.
- مهارت های اجتماعی را به فرزند خود بیاموزید.
- قدردان بودن را آموزش دهید.
- استرس وعده های غذایی را نداشته باشید.
- به کودکتان زیاد بگویید که دوستش دارید.
- کودک را به فعالیت های بدنی تشویق کنید.
- حواستان به روتین و مراقبت های بهداشتی کودک باشد.
- حد و مرز تعیین کنید
یک) مسئولیت را بر عهده بگیرید: بچه ها عاشق حد و مرزهایی هستند که به آنها کمک میکند تا آشفتگی ها و بهم ریختگی های این دنیای گیج کننده را بفهمند و درک کنند. پس عشق خود را از طریق ایجاد حد و مرز به کودکتان نشان دهید، در این زمان است که فرزند شما با عشق و امنیت به جستجو و کاوش ادامه میدهد.
دو) بال های پرواز فرزندتان را نچینید: ماموریت کودک نوپای شما در زندگی “کسب استقلال” است. بنابراین مسئولیت هایی متناسب با سطح رشدی کودک به او بدهید، مانند، لباس پوشیدن، پاک کردن صورت و… چرا که مسئولیت دادن به کودک، برای عزت نفس او و سلامت روان شما بسیار مهم است.
سه) سعی نکنید همه چیز را درست کنید: به بچه ها فرصت و اجازه دهید تا راه حل های خودشان را پیدا کنند. زمانی که نظاره گر ناامیدی هایی که تجربه میکنند هستید و سکوت میکنید تا خودشان مسئله را حل کردند، اعتماد بنفس و انعطاف پذیری را به آنها یاد میدهید.
چهار) به یاد داشته باشید که دیسیپلین به معنای تنبیه نیست. ایجاد محدودیت در واقع به این معناست که به بچه ها یاد دهیم که بهتر است چگونه رفتار کنند، رفتاری که شایسته و مناسب است.
پنج) محدودیت های خود را انتخاب کنید: بچه ها نمی توانند قوانین زیادی را یاد بگیرند و رعایت کنند، پس بهترین کار این است که اولویت های خود را مشخص کرده و بر آنها تمرکز کنید. بحث کردن در مورد چیزهای کوچک را فراموش کرده و بر روی مواردی تمرکز کنید که واقعاً مهم هستند.
- با یکدیگر زمان باکیفیت بگذرانید.
شش) با فرزندان خود بازی کنید: اجازه دهید تا آنها انتخاب کنند که دوست دارند چه بازی انجام دهید، خود را درگیر قوانین نکنید و تنها به داشتن یک زمان باکیفیت فکر کنید.
هفت) هر روز با هم کتاب بخوانید: کتاب خواندن را با آغاز تولد کودک شروع کنید چرا که نوزادان عاشق گوش دادن به صدای والدین خود هستند. در آغوش گرفتن کودک و خواندن کتاب، یک تجربه دلبستگی و عاطفی عالی است و او را برای یک عمر مطالعه آماده می کند.
هشت) برای داشتن یک زمان ویژه برنامه ریزی کنید: در طول روز5 الی 15 دقیقه زمان بگذارید و با کودک خود بازی کنید و در سراسر بازی به او عشق و محبت هدیه دهید.
نه) به وقت گذراندن با خانواده اهمیت دهید: بزرگترین و مهمترین منبعی که می تواند موجب بهبود زندگی کودک مان شود، وقت گذراندن با خانواده ای ایمن، حامی و پر از عشق است. کودکانی که زمانِ کافی و با کیفیت با خانواده می گذرانند، در مدرسه بهتر عمل میکنند، مشکلات را با موفقیت بیشتری حل و فصل میکنند و به طور کلی نسبت به موضوعات و مسائل انعطاف پذیرتر هستند.
ده) خاطرات عمیق و دلگرم کننده بسازید: احتمالا بچه ها حرفهای شما را از یاد ببرند اما خاطراتی که ساختید را هرگز!
- الگوی خوبی باشید.
یازده) الگویی باشید که کودک تان لایق آن است: بچه ها با دیدن رفتار والدین یاد میگیرند که چطور هستند و چطور باید رفتار کنند، پس الگویی باشید که با احترام رفتار میکند.
دوازده) وقتی عصبانی هستید آن را بیان کنید: این رفتار، بهترین راه برای این است که به کودک خود نشان دهید چگونه و چه زمانی باید عذرخواهی کند.
سیزده) کمی سبزتر زندگی کنید: با داشتن گیاه و مراقبت از آنها و اهمیتی که در محیط خانه شما دارند به کودک خود نشان دهید که مراقبت از محیط چقدر مهم است. تلاش کنید تا زباله ی کمتری تولید کنید، در هفته یک روز را به جمع کردن زباله های پارک، محل زندگی تان و… اختصاص دهید.
چهارده) همیشه حقیقت را بگویید: شما دوست دارید تا کودکتان درست رفتار کند، پس بهترین راه این است که صادق باشید چرا که او حتما صادق بودن را از شما تقلید خواهد کرد.
پانزده) در مقابل چشمان فرزندتان نسبت به همسرتان ابراز عشق کنید: شیوه ی ارتباط شما و همسرتان، تبدیل به یک ملاک مهم از چگونه بودن یک روابط صمیمانه است، پس تلاش کنید تا به بهترین شکل این رابطه را در ذهن او ایجاد کنید.
شانزده) به تفاوت ها احترام بگذارید: تفاوت دیدگاه بین زوجین همیشه وجود دارد اما نکته ی مهم این است که این تفاوت نظر به هیچ وجه مقابل چشمان کودکتان نباید تبدیل به دعوا و مشاجره شود زیرا حس امنیت و اعتماد او را خدشه دار میکند.
- کودک خود را تحسین کنید
هفده) به صورت خاص او را تشویق و تحسین کنید: به جای اینکه صرفا بگویید: آفرین، بصورت ویژه رفتاری که انجام داده است را توصیف کنید و او را تشویق کنید: برای مثال؛ “صبر کردن برای اینکه غذا آماده بشه، واقعا کار سختی بود، خیلی خوب از پسش بر اومدی عزیزم.”
هجده) به اتفاقات خوب اهمیت دهید: وقتی متوجه شدید که فرزندتان کار خوبی انجام داده است، به او بگویید که چه احساسی دارید. این یک راه عالی برای تقویت رفتار خوب است و موجب می شود تا احتمال انجام دوباره ی آن کار، افزایش پیدا کند.
نوزده) در مورد کودک تان با دیگران پچ پچ کنید: اینکه بشنویم دیگران در مورد ما چه می گویند اثر بیشتری دارد تا مستقیم به خودمان بگویند، شرایطی را فراهم کنید تا کودکتان در حالی که در حال تعریف و تمجید از او پیش دیگران هستید، شما را بشنود.
- به خودتان اعتماد کنید:
بیست) به خودتان استراحت بدهید: زمان گذاشتن برای خودتان و استراحت کردن شما را تبدیل به پدر/ مادر بدی نمیکند.
بیست و یک) به قلب و درون خود اعتماد کنید، هیچ کس بهتر از شما فرزندتان را نمی شناسد: اگر فکر میکنید کاری اشتباه است، به خود باور کنید و برای آن موضوع کاری انجام دهید.
بیست و دو) فقط “نه” بگویید: به تعهدات کاری اضافی “نه” بگویید، شما هرگز ازینکه برای فرزندتان زمان بیشتری گذاشتید، پشیمان نخواهید شد.
بیست و سه) با بی احترامی حتما برخورد کنید: هرگز اجازه ندهید تا فرزندتان با بی ادبی صحبت کند و شما یا شخص دیگری را آزرده خاطر کند، اگر بی احترامی دیدید خیلی قاطعانه به او بگویید که هیچ نوع بی احترامی را تحمل نخواهید کرد.
بیست و چهار) در مورد ارزشهای خود صحبت کنید: تلاش کنید تا به اعضای خانواده خود نشان دهید که به چه ارزشها و اصولی پایبند هستید و از آنها توقع همراهی دارید. این ارزشها می توانند در مورد مسئله ی تربیتی کودکتان، رشد فردی، کاری و بسیاری مسائل دیگر که برای شما مهم هستند، باشند.
- مهارت های اجتماعی را به فرزند خود بیاموزید
بیست و پنج) هر روز سه سوال که با “تو” شروع میشود از کودک تان بپرسید: هنر گفتگو یک مهارت اجتماعی مهم است، اما والدین اغلب از آموزش آن غفلت می کنند. برای تقویت این مهارت میتوانید با چنین سوالاتی شروع کنید: “امروز قسمت مورد علاقه ات تو مدرسه چی بود؟ کدوم قسمت مهمونی دیشب و بیشتر دوست داشتی؟ با دوستت صحبت کردی که کجا برید؟ تو انتخاب کدومه؟ پارک یا سینما؟
بیست و شش) این تکنیک شجاعت را حتما به کودکتان یاد بدهید: به آنها بگویید همیشه وقتی با یک نفر در حال صحبت کردن هستند، به رنگ چشمان فرد مقابل توجه کنند. برقراری تماس چشمی به کودک کمک میکند تا با اعتماد بنفستر و قاطع تر به نظر برسد.
بیست و هفت) به احساسات شدیدی که فرزندتان تجربه می کند، اعتبار بخشید: هنگامی که یک موضوع موجب برانگیختگی احساسات شدید در کودکتان می شود، بعد از فروکش کردن احساسات و آرام شدن اوضاع؛ از او بپرسید: “چه حسی داشتی؟” ، “به نظر چیکار کنیم تا اوضاع بهتر بشه؟” سپس به آنها گوش دهید. اگر به آنها اجازه دهید صحبت کنند، راحت تر از احساسات شدیدی که تجربه میکنند، رهایی پیدا میکنند.
- قدر دان بودن را آموزش دهید.
بیست و هشت) به فرزند خود نشان دهید که چگونه میتواند یک شهروند مسئولیت پذیر باشد: راه هایی برای کمک به دیگران در طول روز پیدا کنید. بچه ها با داوطلب شدن در جامعه، احساس عزت نفس پیدا می کنند.
بیست و نه) کودک خود را لوس بار نیاورید: هر کودکی یک گنج است، اما هیچ کودکی مرکز جهان هستی نیست، بر این اساس کودک خود را برای ورود به جامعه بزرگ کنید.
سی) در مورد معنای خوب بودن صحبت کنید: به عنوان مثال، در مورد داستان های قبل از خواب با یکدیگر صحبت کنید، از کودک خود بپرسید که کدام شخصیت های داستان بد یا خوب بودند و دلیل آن را بررسی کنید.
سی و یک) به فرزندان خود توضیح دهید که چرا ارزش ها مهم هستند: پاسخ این سوال ساده است: وقتی مهربان، سخاوتمند، صادق و محترم هستید، به آدم های اطرافتان احساس خوبی می دهید و مهمتر از آن، احساس خوبی نسبت به خودتان پیدا میکنید.
سی و دو) هر شب قبل از شام یک “حلقه سپاسگزاری” درست کنید: دور میز غذا بشینید و به نوبت در مورد افراد مختلفی صحبت کنید که در آن روز با شما مهربان و سخاوتمندانه رفتار کردند و بعد از شکرگزاری، غذا خوردن را شروع کنید.
- استرس وعده های غذایی را نداشته باشید:
سی و سه) یک غذا را بارها و بارها سرو کنید: اگر کودک شما در برابر غذای جدید مقاومت می کند، شاید باید چندین بار آن را سرو کنید تا ببینید واقعا آن را دوست دارد یا خیر؟
سی و چهار) در مورد غذا بحث و مشاجره نکنید: یک کودک سالم به طور غریزی می داند که چقدر باید غذا بخورد. اگر کودک از تمام کردن وعده ی غذایی خود اجتناب کرد، او را رها کنید، هر زمان که گشنه شود برمیگردد.
سی و پنج) هر روز حداقل یک وعده غذایی را با یکدیگر و کنار خانواده بخورید. نشستن پشت یک میز، صحبت کردن مورد اتفاقات خوشحال کننده، هم یک جو سالم و امن می سازند و همچنین به فرزندان شما کمک می کند تا عادات غذایی سالم ایجاد کنند.
سی و شش) اجازه دهید تا کودکتان غذای روز را انتخاب کند: . هفته ای یکبار به فرزندانتان اجازه دهید تا غذای آن روز را انتخاب کنند.
- به کودکتان بگویید که دوستش دارید:
سی و هفت ) فرزندان خود را به طور مساوی دوست داشته باشید، اما با آنها منحصر به فرد رفتار کنید. این یعنی احترام به فردیت.
سی و هشت) هر زمان که میشد به او بگویید که دوستش دارید: نگران نباشید! اینکه به کودک مان بگوییم که چقدر دوست داشتنی هست، موجب لوس شدن و وابستگی او نمی شود.
سی و نه) شما مالک بچه ها نیستید، بلکه مراقب آنها هستید: شما مالک کودک تان نیستید، فقط برای مدتی مسئولیت مراقبت و محافظت از آنها را بر عهده دارید، پس در این سالها که مانند برق و باد میگذرند، به آنها کمک کنید تا به بهترین ورژن خود تبدیل شوند.
چهل) از لحظات لذت ببرید: پدر و مادر شدن طاقت فرساترین شغل روی کره زمین است. خانه شما به هم ریخته است، لباس ها بر روی هم انباشته شده اند، غذا سوخته است و بین این همه کار، کودک شما فارغ ز غوغای جهان میخندد و به دنبال همبازی می گردد.
- کودک را به فعالیت های بدنی تشویق کنید.
چهل و یک) به کودک نوپای خود یاد دهید که اشاره کند: اینکه یک کودک فعلا نمی تواند صحبت کند به این معنی نیست که نیازی هم ندارد! یک زبان اشاره ساده می تواند به شما کمک کند تا بدانید کودکتان به چه چیزهایی نیاز دارد و اینکار راهی عالی برای کاهش ناامیدی در شما و فرزندتان است.
چهل و دو) تلویزیون را اصلا در اتاق خواب نگذارید: تحقیقات بارها نشان داده اند؛ کودکانی که در اتاق خواب خود تلویزیون دارند وزن بیشتری دارند، کمتر می خوابند، نمرات پایین تری دارند و مهارت های اجتماعی ضعیف تری نیز دارند. همچنین والدینی که در اتاق خوابشان تلویزیون دارند کمتر رابطه جنسی دارند!
چهل و سه) بچه ها را به حرکت وادار کنید: آخرین تحقیقات نشان می دهند که رشد مغز در کودکان خردسال ممکن است با سطح فعالیت آنها مرتبط باشد. در طول روز موقعیت هایی را فراهم کنید تا کودکتان مجبور به فعالیت های بدنی شود.
- حواستان به روتین و مراقبت های بهداشتی کودک باشد.
چهل و چهار) به واکسن های کودکتان اهمیت دهید.
چهل و پنج) از لبخند زیبای کودکتان محافظت کنید: با مسواک زدن روزانه و فلوراید، از پوسیدگی دندان هایشان محافظت می کنید.
چهل و شش) در خانه مراقب مسائل ایمنی باشید: هرگز کودک زیر 5 سال را در وان تنها نگذارید. مطمئن شوید که صندلی کودک به درستی نصب شده است و حتما هنگام استفاده از دوچرخه یا اسکوتر از کلاه ایمنی استفاده شود.
چهل و هفت) به صحبت های پزشک اطفال با دقت گوش دهید: طبق توصیه های پزشک پیش بروید نه طبق نسخه ی دوستان یا آشنایان.
چهل و هشت) به ضد آفتاب همان قدر اهمیت دهید که به مسواک اهمیت میدهید. کرم ضد آفتاب را جز روتین روزانه قرار دهید و برای اینکه فراموش نکنید آن را کنار مسواک کودکتان قرار دهید.
چهل و نه) زمانی که کودکتان خواب آلود است او را در تخت بگذارید نه زمانی که کاملا خواب است: این کار به کودک شما کمک می کند تا یاد بگیرد که خودش را در خواب آرام کند و از مشکلات قبل از خواب جلوگیری می کند.
پنجاه) حواستان به زمان از پوشک گرفتن باشد: برای اینکار 2 نشانه وجود دارد:
یک) کودک شما متوجه زمان ادرار و مدفوع خود می شود.
دو) درخواست تعویض پوشک میکند.